Właściciel majątku ziemskiego, Bogucki, zawarł 9.12.1779 kontrakt z niemieckimi-ewangelickimi kolonistami, odnośnie kupna kolonii Maślaki (niem. Butterholland). Na szkole przeznaczył on 15 morg ziemi (stara jednostka, czyt. https://pl.wikipedia.org/wiki/Morga). Ponieważ utworzenie szkoły nie nastąpiło natychmiast, osadnicy podzielili ziemie miedzy siebie. Późniejsze zmudne starania konsystorza, aby uzyskać ten teren na ten cel okazały sie bezowocne. W roku 1799 Ewangelicy utworzyli tutaj „Dom Szkolny”. Ogród przy szkole rozciągał się na 216 Quadratruten (stara niemiecka jednostka miary, czyt. https://de.wikipedia.org/wiki/Quadratrute à tu podstawowa jednostka Rute https://pl.wikipedia.org/wiki/Pr%C4%99t_(miara) ). Cmentarz mierzył 49 prętów kwadratowych (Quadratrute).
W miejsce starego Domu Modlitwy, który spłonął w roku 1800, ewangeliccy gospodarze w następnym roku zbudowali kolejny drewniany Dom Modlitwy- długi na 17 Ellen (Elle- Łokieć, czyt. https://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%81okie%C4%87_(miara)) , szeroki na 14 Łokci, wysoki na 8 Łokci.
Maślaki należały również do 70 wsi, dla których Ślesin stanowił religijne centrum. Pastorzy z Witkowa, Ślesina, Babiaka i Konina opiekowali się tą okolicą.
Kiedy pastor Drechsel w 1815 roku opuścił Ślesin, miejscowość straciła swoje lokalno-kościelne znaczenie, a miejscowy Dom Modlitwy został ponownie odebrany ewangelickiej społeczności.
Od roku 1838 starano się połączyć wszystkie ewangelickie wioski dookoła Maślaków w jedną parafię, aby móc w ten sposób dawać wiernym kościelne oparcie. Niestety odległość miedzy kolejnymi ewangelickimi ośrodkami parafialnymi była zbyt duża. Miasteczko Kleczew miało stanowić miejsce zebrań wszystkich filii.
21 sierpnia 1840 Konsystorz Generalny w Warszawie oświadczył Rządowi Gubernialnemu Kaliskiemu, ze „granice Filii Kleczewskiej powinny obejmować te miejscowości, które lezą bliżej Kleczewa, niż: Sompolna, Babiaka, Konina, Kola, Grodźca, Pyzdr i Zagorowa”. Przeciwko tej decyzji stanął Walichnowski, właściciel majątku Ślesin. Walichnowski pisał w liście z 1840 roku do pastora Hinza z Konina, ze niektóre z „najstarszych wiosek ewangelickich”, w oparciu o postanowienia dawnego Rządu Pruskiego, prosiły go o wybudowanie Kościoła w Ślesinie.
27 października 1840, Walichnowski pisał do Konsystorza Generalnego, ze w trosce o dogodność dla kolonistów, o wiele sensowniej jest wybudować Kościół w Ślesinie, niż w Kleczewie. Walichnowski wyjaśniał również, ze chciałby podarować materiały budowlane na ten Dom Modlitwy. W związku z tym Konsystorz Generalny poprosił 30 grudnia 1840 wizytatora Modla o zajecie stanowiska w tej sprawie.
Już 16 stycznia 1841 wizytator Modl oświadczył Konsystorzowi, ze ani Ślesin ani Kleczew, nie nadają się na parafie. Jego zdaniem jedynie Maślaki byłyby odpowiednim miejscem, ponieważ były zamieszkiwane przez bardzo liczna ludność ewangelicka oraz Maślaki leżały w centrum ewangelickich kolonii. Konsystorz przystał na te propozycje.
13 stycznia 1842 wybrano pierwsze Kolegium Kościelne tej parafii, w którego skład wchodzili: Peter Kitzmann, Martin Kintop, Gottlieb Kuk, Daniel Zorn i Johann Lehmann. W tym samym roku utworzono Parafie Maślaki, która liczyła 1584 wiernych (z 305 rodzin), zgodnie z Wykazem Ludności Ewangelickiej z dn. 13.01.1842.
Budynek Szkolny w Maślakach składał się jedynie z jednego pokoju i jednej izby. Pokój miał służyć „jednocześnie jako pokój mieszkalny dla nauczyciela oraz miejsce nauk młodzieży szkolnej” i znajdował się w roku 1843 w opłakanym stanie. W roku 1851 dokonano przebudowy i rozbudowy. 2 lipca 1850 Ludwig Fiedler został powołany przez pastora Hinza na pierwszego nauczyciela Szkoły Elementarnej (niem. Elementarschule). W roku 1868 przekształcono Szkole Elementarna w Szkole Kancelistów (niem. Kantoratschule). W marcu 1870 Baumeister ze Słupcy i właściciel majątku Kopydłowo Julian Kitzmann odwiedzili ewangelicką szkolę, aby podjąć decyzje o jej dalszym przeznaczeniu. Budowniczy oświadczyli, ze „budynek ze względu na swój wiek nie nadaje się do użytku i wymaga to budowy nowego budynku”.
W roku 1881 powstała nowa szkola, 28 łokci długości, 9,5 szerokości, 5 wysokości, sfinansowana przez członków parafii. Już w 1888 parafia chciała wybudować masywny kościół, koszt szacowany na 6568 Rubli. Plan budowy i kosztorys przekazano urzędom rosyjskim do zatwierdzenia. Ponieważ projekt odrzucono, parafia była zmuszona gruntownie wyremontować stary budynek- wylać cement na podłogę, ogrodzić i wzbogacić o drewniana wieże. Mimo to Dom Modlitwy był zdecydowanie za mały.
Pastor Henkel z Konina wspierał co prawda plan budowy kościoła, życzył sobie jednak od początku, zęby Dom Boży powstał nie w Maślakach, na granicy filii, tylko w miasteczku targowym Kleczewie, które stanowiło ośrodek parafii. Lata płynęły. Kiedy w 1908 Bursche odwiedził Maślaki, podkreślił niepodważalna konieczność budowy kościoła. Członkowie parafii zgadzali się z tym zdaniem. Co jednak ich podzieliło, była niezgodność odnośnie miejsca budowy. Podczas gdy jedni wstawiali się za budowa w Maślakach, inni życzyli sobie kościół w Kleczewie. Przyznane zostało w końcu finansowanie w wysokości 15 000 Rubli, 29.06.1910. Suma miała zostać wypłacona w trzech ratach rocznych, natomiast różnice zdań odnośnie budowy wstrzymywały postepowanie. Konsystorz wyznaczył nieodwołalnie Maślaki jako miejsce budowy, na co Ministerstwo Wewnętrzne (Spraw Wewnętrznych, nie wiem, jaka obowiązywała terminologia w tym czasie) również wyraziło zgodę 10.04.1913 i przydzieliło na to sumę 17 392 Rubli 41 Kop. Niezgoda w parafii, a także wybuch wojny w 1914 r. uniemożliwiły dokonanie tego dzieła. Do dnia dzisiejszego (moment publikacji tekstu*) nie rozwiązano kwestii budowy kościoła.
29.04.1912 umarł kantor Christoph Moller, który służył w Bolesławowie nieprzerwanie 58 lat. „Przez 58 lat głosił nam i naszym przodkom cenne Słowo Boże, nauczał młodzież i nawracał zbłąkane dusze. Jego kazania i jego śpiew unosił się we wszystkich sercach (tłumaczę dosłownie, nie umiem poetyzować po polsku), a jego współpracownicy i z nim powiązani często zazdrościli mu głosu i talentu”. 22.09.1904 było mu jeszcze dane świętować kantorski jubileusz 50-lecia.
W roku 1918 powołano gospodarza Emila Kaschube z Nowego Kopydłowa* jako przedstawiciela niemieckich kolonistów w polskiej Radzie Państwa.
Za czasów Pastora Loefflera w 1921 wybudowano w Maślakach Dom Parafialny (kancelaria, sala konfirmacyjna, 3 pokoje, kuchnia kantora). Działkę pod budowę kupiono od Wilhelma Heina. Tego samego roku Dom Modlitwy w Brzozogaju uległ pożarowi. Ponieważ członkowie kantoratu pozostali bez religijnej opieki, ucierpiało na tym również życie kościelne. W roku 1926 kantorat, pod nadzorem pastora Adolfa Loefflera i wraz z pomocą Ludwiga Martina, wybudował nowy Dom Modlitwy (sala modlitewna, pomieszczenia do celów szkolnych i mieszkanie kantorskie). W listopadzie 1926 pastor Loeffler poświecił ten Dom. W roku 1930 powstał w Brzozogaju chór, 1934 utworzono Związek Młodzieży. Zycie religijno-kościelne rozwinęło się tutaj dzięki udziałowi kantorowi Erwinowi Benoistowi, który znany był z pracy z młodzieżą i pomocy w parafii łódzkiej. „W modlitwie, podczas lekcji biblijnych, zebraniach domowych i podczas zajęć z dziećmi i młodzieżą będzie głoszone Słowo Boże, aby pobudzić i pogłębić życie religijne”. Od 10 do 13 listopada 1929 odbyła się w Brzozogaju pierwsza Konferencja Kantorów w gminie, pod nadzorem pastora Badke (Konin).
Podczas Święta Wniebowzięcia roku następnego, Dr. Bursche odwiedził Maślaki i przedstawił przy tej okazji nowo wybranego zwierzchnika parafii. W miejsce starych organów, ustawiono nowa fisharmonie, która została poświęcona 31 lipca 1932. W roku 1935 ogrodzono teren domu parafialnego, kolejnym zamiarem było powiększenie cmentarza.
W przeciągu roku 1934 doszło do porozumienia między Genowefa i gmina Sławoszewek. Gmina przejęła od Genowefy budynek szkolny w 1921. Było to źródłem wielu sporów, ale Sad Okręgowy w Kaliszu orzekł na korzyść Genowefy odzyskanie własności oraz 1500 zł odszkodowania. Gmina Sławoszewek zgłosiła się z ta sprawa do Poznańskiego Sadu Apelacyjnego, bezskutecznie. Genowefa przejęła z powrotem swoją część ziemi i budynek szkolny, natomiast Gmina Sławoszewek nie chciała podjąć wypłacenia odszkodowania.
Zgodnie z nowym prawem kościelnym Maślaki zostały podniesione do rangi samodzielnej parafii.
STATYSTYKA
Utworzenie parafii: 1842
Liczba wiernych: w roku 1842 było 1584 wiernych (z 305 rodzin), z tego 14 członków
Kościoła Ewangelicko-Reformowanego . W roku 1849 parafia liczyła 320 rodzin, łącznie 1644 wiernych, oprócz tego 4 rodziny (10 wiernych) Kościoła Ewangelicko-Reformowanego.
W roku 1935 było 2000 wiernych.
Język Kościoła: niemiecki
1. Administratorzy Parafii, 2. Kolegia Kościelne, 3. Kantoraty: (nazwiska i nazwy miejscowości wymienione na s. 179 w oryginale dokumentu).
S.180 Szkoły w 1858 r
1935 r.: Szkoły z jez. Polskim jako jez. Nauczania, do których uczęszczały ewangelickie dzieci (str. 180)
W parafii nie uczy juz nauczyciel ewangelicki. W r. 1858 nauczało tu jeszcze 10 ewangelickich nauczycieli. W Maślakach szkoły już nie ma.
Przypis s. 180: W Borowcu nie mieszka juz ani jeden ewangelicki rolnik. Wcześniej, w roku 1858 była tutaj nawet kantoracka (od kantoratu, nie znam przymiotnika) szkoła. Koloniści opuścili Karolkowo.
S. 181 Kolejno:
Stowarzyszenia:
Chór mieszany w Maślakach, 12 członków, nadzór: kantor Greger
Chór puzonowy
Stowarzyszenie Młodych
Sekty (xD) : W samym Kleczewie i okolicach mieszkają 3 rodziny baptystów.
Sprawy gospodarcze (kolejno) Wirtschaftliches, s. 181:
Płaca za etat (podany jest rok i odpowiednio suma w rublach i kopiejkach)
Kontrybucje
Wysokość opłaty na Kościół (Kirchenbeitrag, podane w groszach)
Ilość morg w parafii (patrz: https://pl.wikipedia.org/wiki/Morga)
Wypłaty
Pastor Administrator
Społeczna struktura
1 właściciel majątku ziemskiego, Adolf Lucer z Kopydłowa, 390 morg ziemi
TABELA:
Od lewa do prawa w tabeli podane są:
Rok/ Ilość narodzin/ Śluby/ Zgony / Komunikaty (?)/ Konfirmacje
Przypis pod tabela: W roku cholery, 1852 r, umarło w filii (parafii) 137 osób.
S. 182 Miejscowości podlegające
Gmina/ Okrąg
Tłumaczenie z niemieckiego: Jowita Rogowska